Nagrobek Juliusza II

Michał Anioł

Epoka: Nowożytność - Renesans włoski (Cinquecento)

Czas powstania: 1505-1545, CINQUECENTO

Lokalizacja: w bazylice św. Piotra w Okowach (S. Pietro in Vincoli) w Rzymie.

w zamyśle Buonarrotiego nagrobek miał być czymś w rodzaju wolnostojącego mauzoleum, ostatecznie stał się nagrobkiem przyściennym - oprawa architektoniczna ze zredukowaną liczbą posągów planowany do bazyliki św. Piotra w Watykanie, postać Mojżesza - potężny mężczyzna, u którego wszystko jest wielkie: atletyczna sylwetka, splątana broda, dłonie, szeroka twarz, ogromna postać Mojżesza ma być fizycznym przejawem wielkości jego ducha, jego wiary, ale też gniewu i pychy. Mojżesz i Jozue wracają do obozu Izraelitów. Prorok patrzy na lud wybrany pląsający wokół złotego bożka i wzbiera gniewem. Moment uchwycony przez Michała Anioła to moment tuż przed tym, jak Mojżesz chwyta tablice, unosi je nad głową i roztrzaskuje na drobne kawałki. Jeszcze siedzi, ale jedną nogę cofnął, tak jak wtedy, gdy chcemy się poderwać z siedzenia. Pochyla potężny tors do przodu, wciąż jeszcze przeczesuje brodę, niby z roztargnieniem, ale wzrok ma wbity w niewierny tłum. Za chwilę zerwie się z siedzenia, rozbije tablice otrzymane od Boga, ukaże lekkomyślny lud. Spali złotego cielca. A potem na nowo zawrze przymierze z Bogiem, w imieniu tych wszystkich, którzy mu się sprzeniewierzyli. znane są trzy projekty grobowca – czworoboczny budynek z 40 naturalnej wielkości posągami (marmur, brąż) ostateczny kształt architektoniczny oraz wystrój rzeźbiarski ustalony został już po śmierci papieża Juliusza II z jego spadkobiercami. Michał Anioł wykonał jedynie posąg Mojżesza; inne figury jego autorstwa, Geniusz zwycięstwa (alegoria zwycięstwa) i dwie figury tzw. Jeńców (alegorie prowincji podbitych przez Juliusza II, jeden pełen rezygnacji, drugi próbuje uwolnić się z więzów), obecnie w Luwrze i Florencji, nie zostały włączone ostatecznie do nagrobka. figury Lei i Racheli (alegoria życia czynnego i kontemplacyjnego) nie są dziełem Michała Anioła – zostały przez niego zlecone. figura papieża na katafalku została wykonana przez innego rzeźbiarza, bez związku z Michałem Aniołem.