kościół Inwalidów, kościół św. Ludwika w Paryżu

Jules Mansart-Hardouin

Epoka: Nowożytność - Barok

Czas powstania: 1679–1706

plan kwadratu, centralny, przypomna bazylike św piotra wersji Michała Anioła, prezbiterium, fasada niższa, kopuła na podwójnym bębnie, akcentowana podwójnymi kolumnami, podwójny portyk zwieńczony przyczółkiem i tympanonem, rezalit/  kompleks początkowo przeznaczony dla inwalidów wojennych - pensjonat dla inwalidów wojennych  wykorzystał wzorce antyczne i styl barokowy, bowiem do kaplicy wzorowanej na świątyniach pielgrzymkowych zaplanował część centralną na planie krzyża greckiego, czyli równoramiennego wpisanego w kwadrat. Między ramionami krzyża powstały kaplice na planie koła, a nad skrzyżowaniem ramion na bębnie wzniesiono kopułę.  zaprojektował obiekt centralny - kaplicę królewską, łącząc ją z kościołem weteranów wojennych  w fasadzie dolny rząd kolumn wieńczy trzyczęściowe belkowanie, wystające przed lico fasady. Nad nim w części środkowej fronton, czyli trójkątny przyczółek. Drugą kondygnację wieńczy i w całości otacza ozdobna balustrada, a nad nią w centralnej części wznosi się masywny, cylindryczny bęben z wielkimi oknami flankowanymi parami kolumn. Bęben - inaczej tambur, jest podbudową pod kopułę. Sama eliptyczna kopuła jest inspirowana kopułą z bazyliki świętego Piotra w Rzymie. Na niej hełm, ukoronowany iglicą z krzyżem. Kopuła została ozdobiona promieniście rozchodzącymi się pasami z płaskorzeźbionymi elementami uzbrojenia. Jest dominantą całej budowli, ale została dopasowana w bardzo harmonijny sposób poprzez swój kształt. Nie tylko płaskorzeźbione dekoracje, ale także sparowane korynckie kolumny, pilastry, balustrada – to wszystko zostało zaprojektowane zgodnie z zasadami symetrii. Liczne są nawiązania do antyku, między innymi matematycznie wyliczone podziały, kolumny i pilastry z korynckimi kapitelami, fronton, ozdobne nisze i mieszczące pełnoplastyczne figury świętych w dolnej kondygnacji. A jednak to jedna z nielicznych budowli barokowych ze względu na wyraźne nawiązanie do tradycji baroku rzymskiego. Wszelkie antykizujące elementy fasady, jak kolumny, portyk, zgrupowanie kolumn być może zapożyczone od innego architekta, Perraulta, który zaprojektował wschodnią fasadę Luwru, są tylko pozornie klasyczne. To jeden z niewielu barokowych projektów w Paryżu. Kopuła wspierająca się na bębnie ma 105 metrów wysokości.  Wnętrze kaplicy było prawdopodobnie przeznaczone na miejsce pochówku Ludwika XIV, o czym świadczy dekoracja o programie ideologicznym sławiącym króla i jego armię. Na zewnątrz cała dwukondygnacyjna konstrukcja wspierająca tambur z kopułą wydaje się być zbudowana na planie kwadratu, jednak wnętrze wyraźnie ukazuje krzyż grecki. Do centralnej okrągłej części stanowiącej główną nawę są dołączone krótkie ramiona poprzeczne, nad narożnikami, w których usytuowano okrągłe kaplice, wznoszą się cztery kopuły. Cylindryczny bęben zwieńczony kopułą dźwigają cztery filary, ustawione w rogach na skrzyżowaniu naw. W górze na filarach wznoszą się trójkątne ścianki, pendentywy, umożliwiające przejście z planu kwadratu do planu koła bębna i kopuły  w 1840 roku kościół przekształcono w mauzoleum Napoleona I.