Kościół San Carlo alle Quattro Fontane
Epoka: Nowożytność - Barok
Czas powstania: 1634-1644
Lokalizacja: Rzym, Włochy
poświęcony św. Karolowi Boromeuszowi, arcybiskupowi Mediolanu zakon trynitarzy plan kościoła stanowi kompilację wydłużonego krzyża greckiego z elipsą, a punktem wyjścia dlań są dwa trójkąty równoboczne, których podstawy zbiegają się na osi poprzecznej planu, jest to zarazem kombinacja wypracowanych w dobie renesansu typów planu centralnego z podłużnym wspomniane wyżej trójkąty tworzą romb przecięty dwoma zachodzącymi na siebie, prostopadłymi trójkątami równobocznymi, których wierzchołki spotykają się na osi poprzecznej planu wierzchołki rombu rzutu poziomego zostały ścięte i w powstałe tym sposobem przestrzenie wkomponowano odcinki kół kształt rombu złożonego z dwóch trójkątów równobocznych zbiegających się podstawami ma swe korzenie w geometrii Euklidesa: bowiem trójkąt równoboczny daje się zamknąć w kształcie doskonałym, kolistym, a w kształcie romboidalnym dwa koła przecinają się ze sobą cięciwami użycie jako punktu wyjścia dla planu dwu najprostszych figur, trójkąta równobocznego i koła miało znaczenie z pewnością praktyczne, skoro posłużyło do stworzenia planu o skomplikowanej, jakkolwiek wysoce harmonijnej kombinacji tych figur, miało jednak również znaczenie symboliczne. symbolika trójkąta równobocznego wiąże się ze Świętą Trójcą, czyli emblematem zakonu trynitarzy, koło zaś symbolizowałoby wieczność Boga i świat bez końca. powstały poprzez zbiegnięcie się podstaw dwóch trójkątów romb byłby figurą, na której daje się opisać kształt mandorli - aureoli o kształcie migdału, w jakiej najczęściej przedstawiano Chrystusa Pantokratora wydaje się, że Francesco Borromini miał wizję Trójcy Przenajświętszej i za pomocą geometrycznych figur doskonałych dążył do jej zobrazowania w projekcie tego kościoła kopuła na planie owalu opiera się na czterech sklepieniach żaglastych, a wnętrze jej czaszy wypełnia gęsta siatka kasetonów, w których krzyżują się najrozmaitsze kształty: ośmioboki, sześcioboki, koła i krzyże sklepienia żaglaste (pendentywy) spoczywają na belkowaniu, a same ściany tworzą falującą kombinację linii wklęsłych i wypukłych, co dodatkowo podkreśla rezygnacja z przeładowania ich dekoracjami owalny kształt rzutu poziomego kopuły wydaje się odwoływać do tradycji sięgającej połowy XVI w. Przykładowo architekt Vignola zastosował kopułę na planie owalu nad prostokątnym w rzucie poziomym wnętrzem nawy kościoła Sant'Andrea in via Flaminia w Rzymie kopuła jest również sztuczką optyczną: rozmiary kasetonów maleją w miarę zbliżania się do wieńczącej ją latarni, stwarzając wrażenie, że kopuła jest głębsza i wyższa niż w rzeczywistości, wśród rozmaitych kształtów kasetonów wypełniających wnętrze kopuły na uwagę zasługuje kształt greckiego krzyża fasadę kościoła podzielono ją na dwie wyraźnie oddzielone od siebie strefy dolną wyróżniają dwie boczne osie wklęsłe i środkowa wypukła górną strefę tworzą trzy wyraziste osie wklęsłe, w środkową wstawiono wypukłą oprawę okna zwieńczoną kopułą znakomita gra linii wklęsłych i wypukłych przysparza fasadzie wysoce dynamicznego charakteru, którego dopełnienie stanowią elementy dekoracyjne, z głównym akcentem w niszy ponad portalem, która zawiera ona statuę św. Karola Boromeusza (Antonio Raggi). szczyt fasady tworzy potężny eliptyczny medalion o powierzchni wklęsłej, podtrzymywany przez dwóch aniołów ujętych w locie, dawniej znajdował się w nim obraz patrona kościoła/ oparty na elipsy, oplatają owal trójkąty, PLAN, kasetony w różnych kształtach, geometryzacja przestrzeni i logika, kontrast form wklęsłych i wypukłych, potężny gzyms i belkowanie, monumentalizacja form