nagrobek Jana Olbrachta

Franciszek Florentczyk

Epoka: Nowożytność - Renesans polski

Czas powstania: 1502-05

Lokalizacja: Wawel, Kraków, Pl

- tumba, statyczny, łuk nawiązuje do tych z rzymu, wyprofilowane lekko girlandy, archiwolty/  nagrobek Jana I Olbrachta jest dziełem przełomowym nie tylko w krakowskim środowisku artystycznym, ale też w całej Polsce. W tym celu wykorzystano średniowieczną kaplicę biskupa Jana Grotowica, z której wyodrębniono nową kaplicę Bożego Ciała  w latach 1502—1505 mistrz Franciszek Florentczyk wykonał niszę grobową na królewski sarkofag - pierwsze w Polsce arch.-rzeźbiarskie dzieło o formach wł. renesansu  z lokalnej tradycji upamiętniania zmarłych władców wywodzi się tumba odkuta z czerwonego kamienia z łomów w węgierskim Gran, która jednak została wstawiona do bardzo głębokiej niszy wydrążonej w ścianie zachodniej kaplicy.  tumba ta dekorowana jest tylko z przodu (pola boczne są niewidoczne), a przestawienia figuralne zostały zastąpione przez prostokątną płytę z inskrypcją. To pełne prostoty, szlachetne rozwiązanie nawiązuje ewidentnie do sztuki starożytnego Rzymu, w której podstawowym elementem komemoracji zmarłych były tablice inskrypcyjne (łac. tabulae ansatae). Długa inskrypcja odkuta jest kapitałą humanistyczną opracowaną w oparciu o starożytne rzymskie wzory i jest jednym z pierwszych przypadków zastosowania tego kroju liter w Polsce  w nagrobku Olbrachta umieszczenie wierzchniej płyty na tumbie jest pod lekkim kątem, jak gdyby chciano ułatwić oglądnie umieszczonego na niej wizerunku króla w szatach koronacyjnych. Wizerunek ten w dość nieudolny sposób naśladuje płytę wierzchnią nagrobka Kazimierza IV Jagiellończyka  w tym dziele wprowadził do sztuki polskiej schemat rzymskiego łuku triumfalnego i szeroki repertuar rozwiązań służących gloryfikacji all antica (m.in. panoplia i odwołania do cesarskich triumfów). Pierwsze dzieło renesansu w Polsce bardzo prędko wywołało falę naśladownictw.