bitwa pod San Romano

Paolo Uccello

Epoka: Nowożytność - Renesans włoski (Quattrocento)

Czas powstania: pomiędzy 1435 a 1460

Lokalizacja: National Gallery - Londyn, Galeria Uffizi - Florencja, Luwr - Paryż

QUATTROCENTO (gość w czapce + krajobraz = Londyn, gość w czapce bez krajobrazu = Luwr, brak gościa w czapce+ krajobraz = uffizi)/  „Bitwa pod San Romano” z londyńskiej National Gallery jest jednym z trzech obrazów Paola Uccella, upamiętniających zwycięstwo wojsk florenckich nad armią Sieny w bitwie stoczonej w 1432 roku pod San Romano. Wszystkie trzy dzieła powstały pomiędzy 1435 a 1460 rokiem  trafiły do trzech różnych muzeów świata: Galerii Uffizi we Florencji, paryskiego Luwru oraz wspomnianej już – londyńskiej National Gallery  Każdy z obrazów cyklu został namalowany farbami temperowymi na dużych, mierzących ok. 180 na 320 centymetrów drewnianych panelach  poszczególne panele prezentują trzy epizody z potyczki pod San Romano. Większość historyków sztuki uważa, że centralną częścią tryptyku jest obraz z Uffizi, na którym zobaczyć można scenę upadku z konia dowódcy wojsk sieneńskich, Bernardino della Ciarda. Panele z National Gallery i z Luwru ukazują zaś wcześniejsze i późniejsze wydarzenia: Niccolò da Tolentino, florenckiego kondotiera napierającego na czele wojsk florenckich na wroga oraz przybycie z odsieczą oddziałów Cortignoliego, które przechyliły szalę zwycięstwa na stronę Florencji. Zdaniem badaczy tezę tę potwierdzają pory dnia, podczas których rozgrywają się namalowane na obrazach wydarzenia. Potyczka pod San Romano trwała osiem godzin, a trzy dzieła Uccella reprezentują różne jej etapy: obraz londyński prezentuje walkę o świcie, akcja panelu florenckiego rozgrywa się w środku dnia, paryskiego zaś – o zmierzchu.  Elementem, na który warto zwrócić uwagę, jest sposób ukazania perspektywy, swym obrazie bowiem Uccello podjął jedną z pierwszych w historii prób zastosowania perspektywy zbieżnej, w której uwaga widza prowadzona jest ku jednemu punktowi w głębi. próby te, nie do końca jeszcze udane, widoczne są w sposobie ukazania pomniejszonego martwego rycerza leżącego na ziemi i porozrzucanych pod końskimi kopytami połamanych lanc, tworzących na polu bitwy niemal wzór szachownicy.  zestawił ze sobą kontrastowe barwy, dbając o to, by „każdy kolor różnił się od sąsiedniego”, prezentując kolory „jasne wśród ciemnych”, by w ten sposób wydobyć ich piękno.  po raz pierwszy w historii sztuki ukazał nowy temat – bitwę, przedstawił ją tak szczegółowo, jakby sam brał w niej udział lub przynajmniej oparł się na relacji jakiegoś jej uczestnika. Dzieło Uccella jest także przykładem jednej z pierwszych prób zastosowania perspektywy zbieżnej oraz pionierskiego jej użycia w scenie batalistycznej.  ujawnia się także dbałość artysty o szczegóły dekoracyjne dzieła - bogato zdobione uprzęże koni, lśniące zbroje rycerzy, barwne płaszcze rycerskie zdobione złotą nicią, kolorowe stroje giermków znajdujących się na dalszym planie, długie lance w kontrastowym kolorze