Trójca Święta

Masaccio

Epoka: Nowożytność - Renesans włoski (Quattrocento)

Czas powstania: 1428, QUATTROCENTO

Lokalizacja: w kościele S. Maria Novella we Florencji

fresk  został wykonany jako epitafium na zlecenie florenckiego rodu Lanzich.  jako pierwszy wśród malarzy zastosował tu perspektywę linearną w tym fresku  to prawdopodobnie członków tego rodu widzimy na pierwszym planie fresku, dwie klęczące postacie, kobieta i mężczyzna, z dłońmi złożonymi do modlitwy mają twarze zwrócone ku sobie.  postacie te jedynie asystują przedstawionej w scenie religijnej, związanej z dogmatem o Trójcy Świętej, którego tajemnica objawia się człowiekowi przez śmierć i mękę Jezusa na krzyżu.  to właśnie Trójca Święta znajduje się w centrum obrazu  zastosowany przez Masaccia sposób przedstawienia w historii sztuki nazywa się Tronem Łaski. Ten typ ikonograficzny, symbolizujący wywyższenie Jezusa przez Boga, był najbardziej popularny w dobie późnego średniowiecza  w dziele tym widzimy Chrystusa wiszącego na krzyżu podtrzymywanym przez stojącego na podwyższeniu Boga Ojca. Pomiędzy nimi unosi się biała gołębica – symbol Ducha Świętego. najważniejszą część kompozycji i jednocześnie punkt kulminacyjny narracji stanowi oczywiście postać Jezusa, odwołująca się do renesansowej koncepcji człowieka jako centrum wszechświata, jego blade ciało zwisające bezwładnie z krzyża przyciąga uwagę widza, który może dostrzec każdy mięsień Zbawiciela  cechy człowieczeństwa posiada tu także Bóg Ojciec ukazany jako starszy, lecz postawny mężczyzna z brodą, stojący za swym Synem. Widzimy jego dłonie i stopę wychylającą się spod długiej szaty. Bóg jest tu zatem człowiekiem, nie jakąś abstrakcyjną siłą, co doskonale wpisuje się w ideę renesansowego humanizmu.  Wokół Trójcy Świętej rozmieszczone zostały symetrycznie, a więc w zgodzie z zasadami sztuki renesansowej, pozostałe osoby: stojący pod krzyżem: Maria i św. Jan Ewangelista, a także znajdujący się jakby poza główną sceną donatorzy  wszystkie te postacie zastygłe w bezruchu przypominają nieco rzeźby, co dodaje całej kompozycji powagi i dostojeństwa  oświetla je delikatne, rozproszone światło, podkreślające draperie szat i modelunek ciała, zwłaszcza przypadku Chrystusa  rysy poszczególnych osób uwydatnia dodatkowo wyraźny, ostry kontur, widoczny także w detalach architektonicznych.  artysta osiągnął rytm i równowagę rozłożenia barw, zamykających się w gamie kolorystycznej, ograniczającej się do błękitów, rozbielonych ugrów oraz odcieni czerwieni (cynobru i karminu).  Masaccio umieścił bohaterów przedstawionej sceny wewnątrz iluzjonistycznej kaplicy, której budowa nawiązuje do architektury starożytnej Grecji i Rzymu  artysta, prawdopodobnie z pomocą renesansowego architekta, Filippa Bruneleschiego, w niezwykle realistyczny sposób namalował najbardziej charakterystyczne elementy architektury klasycznej: kolumny w porządku jońskim, łuki półkoliste, pilastry z korynckimi kapitelami (głowicami) i widocznym kanelowaniem (żłobkowaniem) trzonów.  w postawie fresku znajduje się iluzjonistycznie namalowany marmurowy ołtarz, pod którym artysta umieścił sarkofag, a na nim przypominający o śmierci szkielet – symbol Adama, pierwszego człowieka, pochowanego, zgodnie z legendą, na Golgocie – górze, na której skonał ukrzyżowany Chrystus. Ponad szkieletem widoczna jest łacińska inskrypcja: „Czym byłem, tym jesteś, czym jestem, tym będziesz”. ten, wydawać by się mogło, mało istotny fragment dzieła, ma podkreślać przesłanie płynące z malowidła: wszyscy kiedyś umrzemy, a nasze dusze uratować może tylko modlitwa do Boga i wstawiennictwo Matki Boskiej i świętych.  jest dziełem przełomowym dla malarstwa renesansowego i wzorem, który naśladowali później inni twórcy