ostatnia wieczerza

Jacopo Tintoretto

Epoka: Nowożytność - Manieryzm

Czas powstania: 1594

Lokalizacja: kościół San Giorgio Maggiore, Wenecja

wybiera moment powołania kapłaństwa w ostatniej wieczerzy  typologia biblijna jest taką metodą interpretacji Biblii, która zakłada, że postaci i wydarzenia ze Starego Testamentu stanowią zapowiedź (prefigurację) postaci i zdarzeń opisanych w Nowym Testamencie. Zgodnie też z tym założeniem opracowany był program ikonograficzny zamówionych u Tintoretta płócien. Chleb rozdawany w Wieczerniku pozostaje w bezpośredniej zależności z manną zesłaną na pustyni. Zestawienie obydwu obrazów miało na celu podkreślenie nadrzędnego przesłania mówiącego, iż Eucharystia powinna być pokarmem duchowym chrześcijan.  malarz stopniowo odchodził od klasycznego ujęcia: dążył do uzyskania głębi i przestrzenności układu poprzez ustawianie stołu prostopadle lub skośnie - diagonalnie względem dolnej krawędzi płótna, postać Chrystusa niejako „usuwał” z centrum, ukazywał z boku, na końcu stołu, poprzez operowanie światłem – unikanie światła rozproszonego na rzecz kilku punktowych, silnych strumieni – budował dramaturgię sceny. Poszukiwania formalne znalazły kulminację właśnie w redakcji Ostatniej wieczerzy  punkt widzenia jest w wypadku tego płótna zdecydowanie przesunięty ze środka w lewą stronę. Stół, ustawiony niemal dokładnie po przekątnej, ucieka w głąb, sposób jego ukazania służy budowaniu głębokiej perspektywy Wieczernika. Postaci uchwycone są w gwałtownych skrętach, wykonują pełne dynamiki gesty, mowa ich ciał zdradza poruszenie i emocjonalne zaangażowanie w wieczerzę z Chrystusem.  ogromną rolę w kształtowaniu atmosfery sceny – wizjonerskiej i mistycznej – odgrywa światło. Tintoretto ukazał dwa jego źródła: pierwsze to świetlista aureola otaczająca głowę Chrystusa i wydobywająca Jego postać spośród wszystkich zgromadzonych w Wieczerniku; drugie to zawieszona u sufitu, po lewej stronie, lampa – kaganek z buchającymi płomieniami. Relacje światła i cienia wprowadzają do sceny elementy mistyki, nadają jej wizjonerski charakter i nasycają pozaziemskim, niebiańskim pierwiastkiem. Światło służy artyście do kształtowania postaci, wydobycia ich bryłowatości, oddania gwałtownego ruchu. Ich ciała wydają się niemal wyrzeźbione, partie nieosłonięte szatami zdradzają, że artysta doskonale panuje nad anatomią, umiejętnie wyrysowuje i malarsko „rzeźbi” poszczególne mięśnie. W takim podejściu do ciała czytelna jest lekcja dzieł – zwłaszcza rzeźb – Michała Anioła, a także studia nad rzeźbą antyczną.