portret małżonków Arnolfinich

Jan van Eyck

Epoka: Nowożytność - Protorenesans

Lokalizacja: National Gallery w Londynie

-1434 - Giovanni Arnolfini (kupiec, książęcy szambelan) i Giovanna Cenami, pochodząca ze słynnego możnego rodu kupieckiego handlującego luksusowymi towarami  portret – wzór dla portretów włoskich  celebracja uczuć, chwili zaślubin lub świadectwo zaślubin  scena rozgrywa się w symbolicznej ślubnej komnacie, która w istocie jest komnatą należącą do Giovanny Cenami, tym samym niejako zdominowaną przez symbolikę artefaktów kobiecych, takich jak: zdobiąca oparcie krzesła figurka św. Małgorzaty (patronki kobiet brzemiennych), zawieszona obok niej miotełka (znak czystości, przedmiot którym rytualnie uderzano pannę młodą na znak zdrowia i płodności) czy mały ciekawski terier (zwierzę symbolizujące oddanie i wierność  w centrum obrazu, między małżonkami, widnieje zawieszone na ścianie wypukłe lustro (tzw. „wole oko”), otoczone dekoracyjnym kołnierzem z wyobrażeniami Pasji, ukazujące w odbiciu dwie męskie postaci-artystę i drugiego świadka zdarzenia. Nad lustrem mieści się napis „JOHANNES DE EYCK FUIT HIC 1434”.„Jan van Eyck był tutaj”  zwierciadło stanowiło w średniowieczu wielowątkowy symbol, służyło często do zabaw, uwodzenia, podpatrywania. Lustro było istotnym przedmiotem miłosnych przypowieści, romansów i legend, a więc przyjmowało funkcję miłosnego, erotycznego atrybutu. Po trzecie pełniło ikonograficzny znak Alegorii Roztropności, ale także Pychy i Rozwiązłości, w tym ujęciu jest wyraźnym symbolem Roztropności, a nade wszystko Czystości samej Giovanny.  płonąca świeca umieszczona w kandelabrze oznajmia Boską Obecność, wiszący przy lustrze pater noster (sznur modlitewny) poświadcza religijność pary, ściągnięte z nóg kobiece klapki i męskie (obłocone) patynki na drewnianych koturnach chroniące na co dzień delikatne trzewiki symbolizują czystość, ale także świętość chwili i miejsca, owoce leżące na parapecie i skrzyni są synonimem zamożności i luksusu  realizm i analityczna precyzja ujęcia postaci i przedmiotów: swoboda i zręczność ujęcia ubrań zdobionych w gronostajowe i sobolowe obszycia, fakturę aksamitu kapelusza, koronkowy woal chusty, kaskadę fałd zielonej sukni, dyskretną złotą biżuterię, zamyśloną, oczekującą twarz kobiety-dziecka, zimną wyrafinowaną urodę mężczyzny o migdałowych powiekach i zmysłowych ustach, lśniącą, włochatą strukturę sierści psa, zużyte drewno patynek, poranny blask kandelabra, nieśmiały dekor witraża w oknie