bazylika św Piotra (Michał Anioł)
Epoka: Nowożytność - Renesans włoski (Cinquecento)
Czas powstania: CINQUECENTO
Lokalizacja: Watykan, Rzym, Włochy
• plan i kopuła Bazyliki św. Piotra zanim Michał Anioł, na polecenie papieża Pawła III, w 1546 roku przystąpił do prac nad bazyliką, świątynia powstawała już od roku 1506, a z pracami nad nią związane były tak wybitne osobowości włoskiej architektury, jak Donato Bramante, Giuliano da Sangallo, Rafael Santi, Baldassare Peruzzi i Antonio da Sangallo młodszy prace nad bazyliką trwały bardzo długo, świątynia została konsekrowana dopiero w 1629 roku. Michał Anioł powrócił do pierwotnej koncepcji Bramantego, którą określił jako „klarowną, czystą (tzn. pozbawioną nadmiaru dekoracji) i pełną światła”. Wszystkie wprowadzone przez niego zmiany prowadziły w stronę unifikacji i centralizacji bryły świątyni, tak by zatrzeć wprowadzane w międzyczasie elementy, mające nadać jej plan bazyliki podłużnej znacznie pogrubił mury świątyni i filary dźwigające kopułę, zwęził nawy i zmniejszył kaplice. Dla całej bryły budynku najistotniejsze znaczenie mają zmiany, jakie wprowadził w koncepcji kopuły. Artysta zmienił jej rozpiętość – ma ona 42 metry średnicy i 132 metry wysokości licząc od posadzki – dzięki czemu stała się ona akcentem dominującym, podkreślającym środek świątyni, gdzie, jak głosi tradycja, znajdować ma się grób św. Piotra projekt kopuły został sporządzony w 1547 roku. Punktem odniesienia była dla architekta nie kopuła Panteonu a kopuła katedry Santa Maria del Fiore we Florencji zaprojektowana przez Filippo Brunelleschiego zachowało się kilka rysunków Michała Anioła i wykonany na potrzeby budowy drewniany model kopuły. Za życia artysty (zmarł w 1564 roku) zdołano zrealizować jedynie bęben. Konstrukcja została ukończona w latach 1585–1590 pod nadzorem architektów Giacomo della Porta i Domenico Fontany.